Владимир Пат
Шляхетны пуць

Балада аб згубленым шчасці

Дзіця, адкрыўшы толькі вочы,

Згубіла ўжо сваю надзею:

Няма цяпла халоднай ноччу,

Што нават зоры халадзеюць.

Згубіла шчасце немаўляці,

І вочы болем мігацяць,

Бо з малаком адзінай маці

Ўсе атрымоўвае працяг…

*

У брудзе дзён, у чысціні аблокаў

Усё будзе Ён чакаць, чаго няма,

І заружовеюць заходам шчокі,

Але бяда не здолее зламаць!

Шукае Ён у сэрцы прыгажосці,

Яму не трэба шчасця ад жыцця:

Ён ўжо шаслівым быў у маладосці –

Цяпер не хоча болю пачуцця.

І што трэба Яму – невядома:

Агурок і гарэлкі стакан?

На душы Яго дзіўная стома

Ад старых незагоеных ран.

Сэрца болей ужо не пяе,

А Ён прагне былое вярнуць –

Гаварыць зноў, як любіць яе,

І “Кахаю цябе” зноў пачуць!..

* *

*

Матулі (Балада аб маці)

Я слухаю, як дождж пяе,

Ты слухаеш яго таксама?

Мяне ў свеце не стае,

Цябе ж даўно няма ўжо, Мама..

І ў памяці яшчэ жыве

Той твар, прыгожы і халодны…

Перада мною паўстае

Твой вобраз – велічны і родны:

Як Ты спяваеш калыханку

Свайму адзінаму дзіцяці,

Не спіш, бывае, і да ранку

Ці ля маёй прыснеш краваці.

А спеў Твой, ціхі, мілагучны,

Пяшчотай поўніўся, бывала,-

Ты па-сапраўднаму, не штучна,

Каханне мне падаравала.

Не раз, стаміўшысь, засынала

На гэтым вось драўляным стуле…

Шкада, што ведаў Цябе мала,

Мая адзіная Матуля!..

Мяне адна Ты навучыла,

Як трэба жыць сярод людзей,

І на нябёсах Ты сачыла,

Як не стае маіх надзей.

І ў Цябе было жаданне –

Калі пабачыць ту дзяўчыну,

Якую назаву каханай,

Якая стане мне адзінай…

Ты трапіла, бясспрэчна, ў Рай,

І значыць, больш нам не сустрэцца!..

Я ўсё гляджу на небакрай –

І сэрца на кавалкі рвецца…

* *

*

Ідэал Мары

Лагодная няўпэўненасць у позірке тваім,

Яна вачыма прызывае верыць,

І не магу, шкада адмовіць ім –

Іх глыбіні і колеру памераў.

О, дзякуй, Божа! За яе напеў,

Што веснавой парою так гучыць,

За вуснаў полымя, якое не паспеў

Я атрымаць… Яна ў цішы маўчыць:

Яна ў змове з Ідэалам Мары,

А пачуццё мацнее ўсё – каханне!

Чаму з табою існуем не ў пары

Мне наша Зорка скажа на світанні…

Ёсць Мары Ідэал у казачнай краіне –

Я там спаткаў цябе ў зорную хвіліну.

І сэрца хай, шалёнае, загіне,

Але ты застанешся мне адзінай…

Лагодная няўпэўненасць у рухах,

І здасца мне, што ветрам пакахала,

І дождж дазволіць яе шчасце слухаць,

Але ўлюблёнаму дажджа занадта мала!..

* *

*

Забыта… Нясецца імгненнае полымя –

Нясецца праз годы, змяняючы час.

Забіта… І лісце на клёнах, ўжо кволае,

Павольна абсыпле, ледзь плачучы, нас.

Світанне – і сонца ўстае над азёрамі,

Асвеціць вясёлкай пануры лясок.

Ці помніш, як былі з табою мы зорамі,

Як з вуснаў тваіх піў кахання я сок?

Шукаем мы сэнс у жыцці бессэнсоўным,

Шукаем шляхі да чужых перамог,

А ўсё, што магло б быць карысным, цудоўным,

Пакінулі мы па-за светам дарог.

Аднойчы звярнуўся да неба ўпотай:

“Ці можам мы шчасце калі атрымаць?”

“Аб шчасці маўляе такая істота!?

Вучыся жыццё, чалавек, паважаць!”

* *

*

Жанчына Яго Жыцця (Балада аб смерці)

Ён не шукаў Яе па свеце –

Яна заўсёды разам з ім была,

І марылі Яны аб дзецях,

А смерць ўлюблёным згоды не дала…

Імёны іх нам невядомы:

Каханы і Каханая, напэўна.

Ён для Яе быў казачным героем,

Яна была – багіня і царэўна!

“Мы разам будзем да апошняе хвіліны

І не пакінем тога пачуцця,

Што прымушае зваць Цябе адзінай,” –

Так Ён казаў Жанчыне Усяго Жыцця.

Ў Яе апошнюю хвіліну

Яе далонь са слёзьмі цалаваў,

Калі ж Анёл Яе адну пакінуў –

Ён з болем долу на калені паў…

*

І Ён прымусіў Сонца не свяціць,

І Ён прымусіў Зоры ноччу спаць.

“Заўсёды буду я Цябе любіць…”,

І з іменем Каханай Ён жыццё аддаў.

* *

*

Маё Сапраўднае Каханне

Прысвячаецца Радзіме…

У роспачы дзён, на ростані зорак

Я цябе цалаваў – ты якая на смак?

Праз цябе піў салёных слёз мора,

Я табе прысвячаў міліёны падзяк.

Я кахаю твае палымяныя вочы,

Што мне зорамі свецяць у цемры людзей,

Мне не трэба ніколі нічога апрочай:

Толькі іх цішыня, і сузор’е надзей,

І твае валасы, што цалую ўночы,

Іх пяшчоту заўсёды трымаю ля сэрца,

А ўсмешка вернасцю заўсёды побач –

Песняй мілагучнай па прасторы льецца…

А я сэрцу твайму, а я вуснам тваім,

Што чырвонеюць моцна – да самай любові –

І што пояць мяне смачным мёдам сваім,

Раскажу аб каханні на матчынай мове…

Мы сустрэлісь з табой, каб навек разам быць,

Ты – напеў веснавы маёй сумнай душы,

Тваёй кветкі святло проста так не забыць,

І пачуцця між намі не бачна мяжы!

* *

*

Мяжа Пачуцця Між Намі

Прысвячаецца Мяжы Пачуцця

Хто бываў па-за ёй хоць аднойчы,

Той ісціну ведае:

Паўсюдна разам з намі крочыць

Каханне з бедамі.

Я ведаю сваёй душы мяжу:

Я так баюся!

Я ад ільда твайго дрыжу,

Інакш – прымусіш…

*

За мяжой пачуцця засталося Каханне –

Усё, чаму я свій лёс прысвяціў…

Нечакана прыйшло гэта наша расстанне,

Пачуццё, быццам восенню лісце, трымціць.

За мяжой пачуцця засталося трымценне,

І нічога не чуць, акрамя цішыні.

Скінь да долу сваё ўсё адзенне

І няўпэўнена руку маю ты крані,